«و جلت و عظمت مصیبتک فى السموات على جمیع اهل السموات»؛ و بزرگ و عظیم شد بلاها و صدمات شما در آسمانها و بر همه اهل آسمانها.

در مطلب قبل در مورد بزرگی مصیبت واقعه عاشورا سخن گفتیم و این که وحوش و پرندگان و
زمین و آسمان در این مصیبت نالان و غمزده بوده‎اند. در این مطلب به ادامه
بحث می‎پردازیم.

گریه جنیان بر امام حسین(علیه‎السلام)

در
کامل الزیاره از ابونصیر و از او از حضرت باقر(علیه‎السلام) روایت می‎کند
که فرمود: آدمیان و جنیان و مرغان و وحوش بر امام حسین(علیه‎السلام)
گریستند بطوری که اشک از چشمان آنها فرو ریخت .

در روایت
"محفوظ بن منذر" است که گفت مردى از بنى هاشم در "رابیه" که اسم محلى است
به من خبر داد که از پدرم شنیدم، می‎گفت ما متوجه کشته شدن امام
حسین(علیه‎السلام) نشدیم تا شب یازدهم محرم که با چند نفر نشسته بودیم.
صدایى شنیدیم که کسى اشعارى می‎خواند و راجع به کشتن امام
حسین(علیه‎السلام) در کربلا گریه می‎کرد؛ ولى او را نمی‎دیدیم. به او گفتم
خدا ترا رحمت کند تو کیستى؟ گفت من از جن‎هاى "نصیبین" هستم از حج مراجعت
کردم و براى یارى کردن آن حضرت به کربلا رفتم ولى وقتی رسیدم که آن حضرت
را شهید کرده بودند.

نقل است که وی اشعاری در مصیبت حضرت سیدالشهداء(علیه‎السلام) می‎خواند و گریه می‎کرد.

در
روایتی دیگر آمده است که برخی از جنیان که در واقعه بئر ذات العلم توسط
امیرالمومنین مسلمان شده بودند برای یاری امام حسین(علیه‎السلام) به کربلا
رفتند، اما امام اجازه‎ی جنگیدن به ایشان ندادند و ایشان پس از شهادت
حضرت، مجلس عزا و ماتم برپا نمودند.

 

عزاداری آسمانها

در
کامل الزیارات از امیرالمؤمنین(علیه‎السلام) روایت می‎کند که در "رحبه"
کوفه این آیه مبارکه را تلاوت می‎فرمود: "فما بکت علیهم السماء و الارض و
ما کانوا منظرین."

ناگاه امام حسین(علیه‎السلام) از درى از
درهاى مسجد وارد شد فرمود: اما ان هذا سیقتل و یبکى علیه السماء و الارض.
آیه شریفه "فما بکت علیهم السماء و الارض و ما کانوا منظرین" درباره هلاکت
قبطیان و قوم فرعون است که فوت ایشان را تحقیر می‎نماید به این که آسمان و
زمین بر ایشان گریه نکرد و اعتنایى بر مرگ ایشان ننمود. از مفهوم این آیه
استفاده می‎شود که اگر کسى مؤمن و خداپرست باشد آسمان و زمین بر مرگ او
گریان شود.

در مجمع البیان نقل می‎کند که از ابن عباس نقل کردند که
آیا آسمان و زمین بر فوت کسى گریه می‎کند؟ گفت: بلى چون مؤمن از دنیا
می‎رود، محل عبادت او در زمین و محل صعود عمل او در آسمان که محل بالا
بردن عمل او است؛ برای او گریه می‎کنند.

در امالى و علل الشرایع از "میثم تمار" نقل
می‎کنند که به "جبله" گفت: اى جبله بدان که حسین بن على(علیهماالسلام)
شهید می‎شود و سید شهیدان خواهد بود و همچنین اصحاب او که در کربلا شهید
می‎شوند بر سایر شهدا برترى و مقام خواهند داشت .

اى جبله
هر وقت نظر بر آفتاب کردى و آن را چون خون سرخ دیدى بدان که حسین بن على
(علیهماالسلام) کشته می‎شود. جبله گفت روزى از حجره خود بیرون آمدم آفتاب
را بر دیوار قرمز دیدم چون بر خورشید نظر کردم رنگ او را غیرمعمولى دیدم
گریه کردم و گفتم بخدا قسم که حسین امروز کشته شد.

در
امالى و عیون از "ریان بن شبیب" نقل می‎کند که امام رضا(علیه‎السلام)
فرمود که آسمان‎هاى هفتگانه و زمین‎ها بر امام حسین(علیه‎السلام) گریستند.

"قرطبى
اندلسى" در کتاب عقد از محمد بن شهاب زهرى نقل می‎کند که گفت وقتى شام نزد
عبدالملک مروان آمدم جمعى آنجا بودند، عبدالملک از آنان سئوال کرد که آیا
شما می‎دانید، روزی که حسین بن على کشته شد در بیت المقدس چه اتفاقی
افتاد؟ حاضرین جواب ندادند تا نوبت به من رسید. از من سئوال کرد گفتم اى
خلیفه شنیده‎ام که در روز شهادت حسین بن على(علیهما‎السلام) در بیت المقدس
‍ هیچ سنگى از زمین برداشته نشد مگر آن که در زیر آن خون تازه‎اى یافتند.

جارى شدن خون از سنگ و درخت در روز عاشورا

- در
کتاب ریاض الشهاده نقل می‎کند که در یک فرسخى "موصل" محلى است که آن را
مشهد نقطه گویند و به این علت این نام را بر آن محل نهاده‎اند که وقتی
سرهاى شهیدان را با اسرای شام می‎بردند به هر شهری که می‎رسیدند پیش از
ورود خود، خبر می‎دادند که شهر را آذین بندند و با استقبال بیایند. ولى به
"موصل" که رسیدند؛ خبر به حاکم موصل دادند که شهر را آذین بندند. حاکم
جمعى از عقلا و پیرمردان را جمع کرده و در این امر با آنها مشورت کرد و
بالاخره قرار شد که آنها را به شهر راه ندهند و در یک فرسخى شهر از آنها
پذیرایى کنند.

در محل پذیرایى، سرها را بر نیزه‎ها نصب کرده
بودند و در پاى یک سنگ بزرگى سر مطهر منور حضرت ابى عبدالله
الحسین(علیه‎السلام) را بر سر نیزه زده و در کنار آن سنگ بر زمین زدند و
در کنار آن، خونى از سر مطهر بر آن سنگ چکید و از آن تاریخ تا مدت‎هاى
مدید هر ساله روز عاشورا از آن سنگ، خون تازه می‎جوشد و در آنجا مسجدى بنا
شده و هر سال در روز عاشورا بسیاری از شیعیان در آن محل جمع می‎شوند و
عزادارى مفصلى می‎نمایند تا در زمان عبدالملک مروان آن سنگ را از آنجا
بردند و دیگر اثرى از آن ظاهر نشد.

- مرحوم دربندى در اسرارالشهاده نقل می‎کند که در "زرآباد قزوین"، درخت
چنارى است کهنسال که همه ساله ظهر عاشورا ناله‎اى از آن درخت بر می‎آید و
از شاخه‎اى از آن درخت خون می‎ریزد و مردم از اطراف به آنجا آمده، و
عزادارى و گریه و زارى می‎کنند.

مرحوم "حاج شیخ على اکبر نهاوندى"
نقل می‎کند که قضیه این درخت را من از عالم جلیل جناب آقا یحیى که از
نواده‎هاى مرحوم "وحید بهبهانى" بود شنیدم؛ می‎فرمودند من خودم آن درخت را
دیدم و روز عاشورا به زیارت آن رفتم .

-
در "دارالسلام" عراقى نقل می‎کند که وقتى عالم جلیل آقاى سیدمهدى، پسر
مرحوم آقا سیدعلى صاحب ریاض در کربلا مریض شد دو نفر از علما را که یکى
"شیخ محمد بن صاحب فصول" و دیگرى "حاج ملاجعفر استرآبادى" که هر دو از
علمای بزرگ کربلا بودند در سرداب مقدس حسینى فرستاد که قدرى از خاک قبر آن
حضرت برداشته براى شفای آن مرحوم بیاورند. آن دو عالم بزرگ غسل کرده، لباس
احرام پوشیدند وارد سرداب شده و قدرى از تربت را با آدابی خاص، برداشته
آوردند.

قدرى از آن خاک را یکى از محترمین کربلا
گرفته در میان کفن تهیه شده برای مادرش، گذاشت. گفت اتفاقا در یکى از
روزهاى عاشورا به آن کفن نگاه کردم دیدم رطوبتى دارد، کفن را باز کردم
دیدم آن خاک، خون شده و کفن را خونابه نموده است. روز یازدهم باز نگاه
کردم به حالت اول درآمده و ابدا اثر رطوبتى در آن نبود.(1)

 

مختصری از مصائب واقعه کربلا

در اینجا سوالی مطرح می‎شود و آن این که چرا این مصیبت اینقدر سنگین است؛ تا جایی که آسمانها و زمین هم مصیبت زده هستند؟!

باید
گفت که در واقعه کربلا، فجیع‎ترین جنایت‎ها دیده می‎شود. گرچه مدت زمان
جنگ کم است اما، انواع و اقسام جنایت‎ها رخ داده است که البته بزرگترین
نوع آن اینست که این جنایات بر امام معصوم وارد شده است. شهید مطهری در
این باره می‎گوید:

"یک وقت حساب کردم و ظاهرا در حدود بیست و یک نوع
پستی و لئامت در این جنایت دیدم و خیال نمی‎کنم در دنیا چنین جنایتی پیدا
بشود که تا این اندازه تنوع داشته باشد."(2)

در کربلا از کشتن نوزاد شش ماهه هم صرفنظر نکردند؛ چنانکه شهید مطهری(ره) درباره دنائت لشکر عمر سعد می‎نویسد:

1- منع آب، نه تنها بر حریف؛ بلکه بر اطفال و کودکان .

2- کشتن اطفال، خصوصا در برابر دیدگان مادر و خواهر و عمه نظیر قضیه طفلی که دو گوشواره داشت.

3- برهنه کردن بدن امام حسین(علیه‎السلام) به طمع در لباس‎های آن حضرت.

4- ریختن به سر زنان و کندن زیورآلات از آنها .

5- سنگباران و تیرباران کردن یاران امام .

6- شماتت‎های نیشدار و گزنده.

7- سر شهید، به گردن اسب آویختن .

8- دشنام دادن .

9- اسب تاختن بر بدن مطهر امام .

10- تنگ گرفتن بر اسیران و زدن آنها و سوار کردن آنها بر شتران بی جهاز .

11- غل و زنجیر کردن بیمار(امام سجاد علیه‎السلام)

12- رو برو کردن سرهای شهدا با اسراء .

13- به اسیران جای بد دادن.

14- شماتت اسیران داغدار .

15- جسارت به سر مقدس و دندان‎های مقدس امام .

16- کشتن زن در کربلا .

17- آتش زدن خیمه‎های اهل بیت(علیهم‎السلام)

18- غذا ندادن به اطفال .(3)

مگر می‎توان این همه جنایت و
مصیبت را شنید ولی بزرگی آن را درک نکرد؟ مگر ممکن است چنین مصیبتی بر
عزیز پیامبر و حضرت زهرا و حضرت علی(علیهم‎السلام) وارد شود و انسان را
اندوه و غصه فرا نگیرد؟

و اینها شدت و بزرگی مصیبت را می‎رساند.

اللهم ارزقنا زیارة الحسین(علیه‎السلام) فی الدنیا و الاخرة .

پی‎نوشت‎ها:

1- برگرفته از کتاب شرح زیارت عاشورا، اثر حضرت آیة الله حاج سیداحمد میرخانی .

2- حماسه حسینی، ج3،  ص 121.

3- حماسه حسینی، ج3، صص 168- 169 .